ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΗ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ

Πάρα πολλές φορές το μητρικό έδαφός που υπάρχει στον κήπο η ακόμα και αυτό που έχει έρθει σαν συμπλήρωμα είναι ιδιαίτερα συνεκτικό και δεν αποστραγγίζει με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ασφυκτικές συνθήκες για τα φυτά μας και τους χλοοτάπητες. Η πιό δόκιμη λύση που μπορούμε να δώσουμε είναι η αποστράγγιση
Άλλες λύσεις που βοηθούν είναι η βελτίωση της αναλογίας κοκκομετρίας του εδάφους με συμπλήρωση εδάφους με διαφορετική κοκκομετρία ακόμα και καθαρής άμμου, η προσθήκη οργανικής ουσίας, διαφόρων υλικών όπως περλίτη, ελαφρόπετρα κ.α.
H δημιουργία δικτύου αποστράγγισης ακόμα και με συνεργασία με τις παραπάνω μεθόδους λύνει τις δυσκολότερες καταστάσεις.

Στο παρακάτω άρθρο θα δοθούν απλές οδηγίες για κατασκευή συστήματος αποστράγγισης.

Η αποστράγγιση χρησιμεύει για την απομάκρυνση του νερού από τα στρώματα του εδάφους, με σκοπό την βελτίωση ανάπτυξη των φυτών ακόμα και την προστασία των δομικών στοιχείων ενός κήπου η κοντινών που έρχονται σε επαφή με το έδαφός. Αποτελείται από ένα σύστημα φίλτρων και αγωγών με σκοπό την επίτευξη του σκοπού της. Επίσης για τους ίδιους σκοπούς βοηθά η βελτίωση της αναλογίας κοκκομετρίας του εδάφους με συμπλήρωση άλλου εδάφους όπως άμμου, η προσθήκη οργανικής ουσίας, διαφόρων υλικών όπως περλίτη, ελαφρόπετρα κ.α..
 

Πολλές φορές ακολουθούμε σχήματα για να έχουμε την βέλτιστη αποστράγγιση όπως:

• ψαροκόκαλο όπου μεταφέρουμε από συλλεκτήριους αγωγούς το νερό σε κεντρικό που τον φέρει σε φρεάτιο απαγωγής του.
• δακτυλιοειδούς αποστράγγισης όπου συλλέγουμε το νερό στην περίμετρο ενός κήπου η ενός δομικού στοιχείου όπως ενός δαπέδου, κτηρίου και το απομακρύνουμε ώστε να μην δημιουργεί θέμα σε αυτό .

Πρακτικά κάθε φορά σχεδιάζουμε τον πιο δόκιμο τρόπο να μεταφέρουμε νερό από το έδαφος ώστε αυξηθεί η επιφάνεια αποστράγγισης και να το επαναχρησιμοποιούμε ή να απάγουμε στον κοντινότερο αποδέκτη

Πως σχεδιάζουμε?

1ο Επιλέγουμε το σημείο εκτόνωσης Αυτό όπως αναφέραμε παραπάνω μπορεί να είναι σημείο συλλογής και επανάχρησης, να δημιουργήσουμε ένα βόθρο, και από ‘κει με άντληση να μεταφέρεται σε κάποιο δίκτυο όμβριων. Στο σημείο εκτόνωσης πρέπει να βρίσκεται και το χαμηλότερο σημείο του αγωγού αποστράγγισης. Αν έχουμε πρανές η φυσική κλίση αυτό είναι εύκολο ακολουθώντας την κλίση Αν όχι ο αγωγός πρέπει να έχει κλίση.

Επιλέγουμε το Ψηλότερο σημείο όπου θα φτάσει ο αγωγός. Ώστε να σχεδιαστεί η βέλτιστη κλίση Έτσι αν έχουμε απόσταση ψηλότερου από σημείο εκτόνωσης 100 μέτρα και έχουμε δυνατότητα να έχουμε καλή κλίση λόγο πραγματικής στάθμης εδάφους ή ύπαρξη αποδέκτη σε χαμηλότερο σημείο το σχεδιάζουμε πχ με 1% κλίση, έχουμε διαφορά υψομέτρου ένα μετρό(1μέτρο) Αν δεν έχουμε αυτήν την δυνατότητα οριακά σχεδιάζουμε κατ ελάχιστό 0,5% οπότε το σκάμμα πρέπει να έχει, σταθερή κλίση 0,5% και συνολική υψομετρική ελάχιστη διαφορά μισού μέτρου .

Πως Κατασκευάζουμε?

Στην χάραξη που έχουμε πραγματοποιήσει δημιουργούμε το ανάλογο σκάμα. Οι διαστάσεις του κυμαίνονται Το πλάτος είναι από 30 εκατοστά και το βάθος κυμαίνεται από την κλίση και με ελάχιστο τα 40 εκατοστά στο ανώτατο σημείο.

Διαστρώνουμε γεωυφάσμα στον πυθμένα του σκάμματος στην περίπτωση που το έδαφος αποτελείται από λεπτόκοκκα υλικά.(άργιλος πηλός) Όσο πιο λεπτόκοκκη είναι η σύνθεση του εδάφους τόσο πιο εύκολα το έδαφος μπορεί να εκπλυθεί από τη ροή του νερού και να εισχωρήσει μέσα στο αποστραγγιστικό σύστημα, βουλώνοντάς το σταδιακά. Το γεωύφασμα λειτουργεί ως φίλτρο σε αυτή την περίπτωση. Αν το έδαφος δεν είναι λεπτόκοκκο τότε το στάδιο αυτό μπορεί να παραληφθεί.

Έπειτα δημιουργούμε ένα στρώμα χαλικιού στον πυθμένα.(Εικόνα 4) Με το χαλίκι αυτό διαμορφώνεται βασικά το υπόστρωμα πάνω στο οποίο θα πατήσει ο αποστραγγιστικός σωλήνας-αγωγός. Οι βασικές κλίσεις δίνονται σ’ αυτό το στάδιο.

Τοποθετούμε αποστραγγιστικό σωλήνα με κλίση >0,5%.Αν είναι μικρού μεγέθους η κατασκευή, θα μπορεί να είναι μόνο με βότσαλα η σκύρο χωρίς αγωγό. Ο αποστραγγιστικός σωλήνας είναι διάτρητος φέροντας στρογγυλές οπές ή σχισμές στην επιφάνειά του. Αν δεν υπάρχει φίλτρο προστασίας από την έκπλυση του εδάφους πάνω και κάτω από το χαλίκι, τότε κρίνεται αναγκαίο να επενδυθεί ο σωλήνας με γεωύφασμα που θα φιλτράρει το νερό από το χώμα στο μέλλον.(Εικόνα 6 & 7)

Ο σωλήνας αποστράγγισης συλλέγει το νερό και το οδεύει στο ή στα σημεία εκτόνωσης. Μπορεί να είναι πλαστικός, τσιμεντένιος ή από οπτή γη (κεραμικός). Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικοί σωλήνες από PVC, οι οποίοι μάλιστα είναι και εύκαμπτοι, για να μπορούν να στρίβουν χωρίς τη βοήθεια ειδικών γωνιακών τεμαχίων. Επιπλέον υπάρχουν και διαβαθμίσεις τόσο σε διάμετρο όσο και σε ανθεκτικότητα σε καταπόνηση και βάρος επιχώσεων που εξαρτάται από το βάθος του σκάμματος ή αλλιώς από το ύψος της επίχωσης.

Παράλληλα υπάρχουν ειδικά τεμάχια (ταφ, τάπες στα όρια που διευκολύνουν πολύ στην εργασία μας Το μέγεθος του σωλήνα εξαρτάται από το συνολικό μήκος, την πυκνότητα των αγωγών και την επιφάνεια από όπου θα καλύψουν. έτσι υπολογίζοντας το νερό που θεωρητικά θα δεχθούν σε μια ακραία βροχόπτωση πχ 100mm και έχουμε μια έκταση ενός στρέμματος. Το νερό που θα πρέπει να δεχθεί και μεταφέρει είναι εκατό κυβικά. με μια καθυστέρηση και αρκετές απώλειες λόγο απορρόφησης και θα επιλέξουμε έναν αγωγό Φ 200 που υπερκαλύπτει τις ανάγκες αν υπολογίσουμε και την απορρόφηση του εδάφους

Αν το δίκτυο έχει σημαντικό μήκος είναι απαραίτητα φρεάτια ελέγχου και καθαρισμού. Μέσω αυτών μπορεί να τοποθετηθεί το ειδικό εργαλείο απόφραξης σε περίπτωση που έχει βουλώσει ο σωλήνας αποστράγγισης.

Πληρωνουμε το σκάμμα με το χονδρόκοκκο υλικό που προτιμούμε (βότσαλο, σκύρο).που λειτουργεί τόσο ως στρώμα σταλάγματος όσο και ως φίλτρο εδάφους. Είναι δε «φιλτροσταθής» [Φιλτροσταθή ονομάζονται όλα εκείνα τα κοκκομετρικά μίγματα που είναι αναμεμειγμένα σύμφωνα με τον κανόνα φίλτρου του Terzaghi. Σύμφωνα με αυτόν τον κανόνα η διάμετρος των κόκκων του 15% της συνολικής μάζας του μίγματος δεν πρέπει να υπερβαίνει το τετραπλάσιο της διαμέτρου των υπολοίπων κόκκων του 85%. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να φιλτραρισθεί επιτυχώς το έδαφος].
Αν θέλουμε το νερό να απορροφηθεί μόνο προς μια κατεύθυνση (ετσι μπορουμε να προστατεψουμε κατασκευές ή την υπερβολική συσσωρευση νερου σε σημεία ) θα πρέπει να τοποθετήσουμε φύλλο όπως πολυαιθυλενίου με επικάλυψη γεωυφάσματος( καλύτερα αντιριζική μεμβράνη)και ετσι προστατεύουμε το σημείο και από το ριζικό σύστημα . Είναι σημαντικό τα κάθετα φύλλα αποστράγγισης να καταλήγουν στο στρώμα σταλάγματος (χαλίκι) ώστε το νερό μέσω αυτού να καταλήγει στον αγωγό αποστράγγισης.

¨Οταν τοποθετούμε το γεωύφασμα αφήνουμε απάνω από το σκάμμα(εικόνα 2) και κάνουμε διάστρωση του γεωυφάσματος και πάνω από το χαλίκι. Αυτό κρίνεται αναγκαίο μόνο στην περίπτωση που δεν έχουμε φιλτροσταθή επικάλυψη του αγωγού αποστράγγισης και το υλικό επιχώσεως είναι λεπτόκοκκο. Άλλη λύση είναι η τοποθέτηση του γεωυφασματος γύρω από τον σωλήνα (Εικόνα 6 & 7) και πληρωση με χονδρόκοκκο υλικό που η κοκκομετρία του όπως γραψαμε παραπανω εχει σχεση με την κοκκομετρία του εδάφους

Τέλος κάνουμε επίχωση του ορύγματος σε στρώσεις με τμήμα του χώματος που αφαιρέθηκε κατά τις εργασίες εκσκαφής. Η σε στρώσεις επίχωση βοηθάει στο να μην καταπονείται το σύστημα αποστράγγισης κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών της. Παράλληλα εκμηδενίζει σχεδόν τον κίνδυνο τραυματισμού της στεγανωτικής στρώσης των τοιχίων.

Μπορεί να τοποθετηθεί και δίκτυο αγωγών αποστράγγισης που θα συνδέεται μεταξύ τους και θα παροχετεύει το νερό σε επιλεγμένα σημεία στην περίμετρο του έργου, όπου βρίσκεται ο δακτυλιοειδής αγωγός αποστράγγισης η θα καταλήγει το ψαροκόκκαλο . Κατά συνέπεια η εκτόνωση της επιφανειακής αποστράγγισης μπορεί να γίνεται και υψηλότερα από τον δακτυλιοειδή αγωγό μέσα στο στρώμα αποστράγγισης (βότσαλο-σκυρο κτλ ). Αν ο χώρος που καταληγει - εκτόνωση - είναι στεγανος μπορούμε και να αποθηκευουμε νερό για χρήση στην άρδευση

Κωνσταντίνος Τατσης
ΜScΓεωπόνος